مقدمه: ايران قريب به 200 سال است كه وارد گردونه تجدد شده و مواجهه با تمدن جديد حجم عظيمي از پرسش‌هاي تازه و مسائل جديد را براي آن پديد آورده است. در نتيجه اين مواجهه معضلات تازه‌اي به انبان خصايل تاريخي ايران افزوده شده و در سطوح سياسي و اجتماعي و فرهنگي تحولاتي اساسي و گاه ناگواري را پديد آورده است، جدال يا مواجهه سنت و تجدد ساده‌ترين شكل بيان اين معضل است كه در نيم سده اخير بارها و بارها در گفتار و نوشتار روشنفكران و اهل فكر ايراني بازتاب يافته است. مساله اما به همين جا ختم نمي‌شود، نوع تجربه تجدد ايراني و تعارضي كه ميان سازمان قدمايي با نظام نوآيين به وجود آورده، عناصر سنت را نيز در برابر يكديگر گذاشته و وضعيتي را پديد آورده كه نه مي‌توان از آن با عنوان تداوم سنت ياد كرد و نه از تجددي كه يكسر از ويژگي‌هاي بومي گسسته است. به ديگر سخن تجدد در ايران با ويژگي‌هاي اين زيست بوم فرهنگي تجربه شده و مسائلي تازه را پديد آورده است، تداوم استبداد تاريخي در قالب تمركزگرايي دولت مدرن و تاكيد بر عناصر اقتدارگرايانه اين دولت تنها يكي از اين ويژگي‌هاست، ناتواني ايرانيان در دروني كردن عناصر و ويژگي‌هاي فرهنگ جديد در عين از دست دادن ارزش‌هاي سنتي از ديگر خصايل اين تجربه است. نتيجه شايد چنان كه يكي از جامعه شناسان معاصر ايران مي‌گويد، ماشيني است كه با وجود مدرن بودن خراب است و دود مي‌كند. اصلي‌ترين مساله جامعه ايران چيست؟ آيا با مساله‌اي اقتصادي مواجه هستيم يا موضوع صرفا جامعه‌شناختي است يا مشكل از سياست ناشي مي‌شود؟ به نظر مي‌رسد در اين زمينه هنوز ميان اصحاب علوم اجتماعي اتفاق نظر وجود ندارد. اين فقدان اتفاق نظر را مي‌توان در نشستي كه عصر پنجشنبه با همكاري انجمن قلم و انديشه و انجمن جامعه‌شناسي ايران در سالن اجتماعات مجتمع فرهنگي رحمان برگزار شد، شاهد بود. در اين نشست چهار پژوهشگر با چهار سابقه علمي-پژوهشي متفاوت به بررسي مساله اصلي جامعه ايران پرداختند. هاشم آقاجري پژوهشگر مساله را تاريخي ديد و كوشيد پويش‌هايي كه جامعه ايران در طول اين 200 سال صورت داده را نقد و بررسي كند، محمد جواد غلامرضا كاشي استاد علم سياست بر اهميت حيات سياسي تاكيد كرد و حسين راغفر اقتصاددان بحران را ناشي از فقدان نظام درست تصميم‌گيري خواند. در ادامه گزارشي از سخنراني اين اساتيد ارايه خواهد شد.